Met de rapportage Filmtheaterbezoers Uitgelicht heeft de Stichting Filmonderzoek een actueel profiel geschetst van een weinig onderzochte filmkijker: de filmtheaterbezoeker. Een van de meest opvallende resultaten uit het onderzoek is de groei van de groep incidentele bezoekers en de toename van het aantal bezoekers dat voorheen niet kwam. Daar staat echter een daling van de frequente bezoekers tegenover.
Door Dimitri Lahaut en Jos Grootjans
Voor de samenstelling van de profielen zijn onder andere statistieken van het CBS gebruikt. Als we de CBS statistieken van afgelopen twee decennia naast elkaar leggen dan valt zoals gezegd op dat de groep incidentele filmtheaterbezoekers in de loop der jaren is gestegen. Dit betekent dat het filmtheater niet meer alleen wordt bezocht door een ‘harde kern’ filmtheaterbezoekers (de participanten), maar door een gemêleerd publiek (de passanten). Naast deze verschuiving is de gemiddelde leeftijd van filmtheaterbezoekers gestegen van 34 jaar naar 40 jaar. De groep 40-54-jarigen is sterk oververtegenwoordigd in de filmtheaters. Toch gaan lang niet alle 40-54-jarigen naar het filmtheater: slechts 10% van deze groep bezoekt minstens één keer per jaar een filmtheater. Het bereik is procentueel gezien onder 24-29-jarigen het grootst: 15% van deze leeftijdscategorie gaat minstens eens per jaar naar een filmtheater.
Twee soorten bezoekers
Deze bevindingen sluiten aan bij de onderzoeksgegevens van marktonderzoeksbureau Experian. De doelgroepsegmentaties van Experian zijn gebruikt om de profielen van filmtheaterbezoekers te verrijken met lifestyle- en sociaaleconomische kenmerken. Het bleek dat filmtheaterbezoekers grotendeels zijn te verdelen over twee doelgroepen. Hoogopgeleide, carrièrebewuste jongeren (studenten), die leven, werken, wonen, uitgaan en genieten in de grote steden vormen de eerste groep. Daarnaast komen de welgestelde personen van middelbare leeftijd (45+) graag in filmtheaters; ze zijn hoogopgeleid en leiden een luxe leven. Mensen die het niet zo breed hebben, wonen in sociale huurwoningen en een laag opleidingsniveau hebben, zijn niet zo gauw te vinden in een filmtheater, evenals de gezinnen wonend op het platteland.
Uit de gegevens van het CBS blijkt ook dat in de Randstad en het westen van Nederland meer film-theaterbezoekers te vinden zijn dan in de rest van Nederland. Een mogelijke verklaring voor deze spreiding is dat het filmaanbod en het aantal filmtheaters in stedelijke gebieden groter is dan in niet-stedelijke gebieden. Een andere mogelijke verklaring is dat de stedeling meer gemotiveerd is om een bezoek te brengen aan het filmtheater dan de niet-stedeling.
Culturele omnivoor
Verder bleek dat de filmtheaterbezoeker veel meer geïnteresseerd in kunst en cultuur dan een niet-bezoeker. Dit geldt voor zowel actieve als passieve cultuurparticipatie. Het is opvallend dat filmtheaterbezoekers voornamelijk geïnteresseerd zijn in visuele kunsten. Maar liefst 72% van de filmtheaterbezoekers gaat minstens één keer per jaar naar een museum. Iets meer dan de helft gaat ook graag naar het theater. Tekenen, schilderen en het zelf produceren van grafisch werk zijn de favoriete actieve kunstuitingen van filmtheaterbezoekers. De filmtheaterbezoeker is dus een visueel ingestelde culturele omnivoor.
Deze culturele omnivoren zijn eerder vrouw dan man. Niet alleen het bereik is onder vrouwen groter, maar ook de gemiddelde bezoekfrequentie. Het marktaandeel van vrouwen is ongeveer 60%. Vrouwen hebben andere beweegredenen om het filmtheater te bezoeken dan mannen, zo blijkt uit tevredenheidonderzoeken van verschillende filmtheaters. Vrouwen voelen zich voornamelijk aangetrokken tot het filmaanbod en mannen gaan vooral voor de sfeer. Over het algemeen zijn de kleinschaligheid en de sfeer van een filmtheater de voornaamste redenen zijn om een filmtheater te bezoeken.
Dit artikel geeft slechts een beknopt overzicht van de belangrijkste resultaten. De gehele rapportage is gratis te downloaden van filmonderzoek.nl. De rapportage wordt tevens opgenomen in de binnenkort verschijnende Bioscoopmonitor 2011/2012. Dit jaarlijkse uitgebreide onderzoeksrapport over de filmconsumptie van Nederlanders wordt uitgevoerd in opdracht van de Nederlandse Verenging van Bioscoopexploitanten (NVB) en de Nederlandse Vereniging van Filmdistributeurs (NVF).
Dit artikel is eerder verschenen in Holland Film Nieuws (#106, juni 2012, p.25).