Foto: Joshua Fuller / Unsplash
Dit artikel is eerder gepubliceerd op hollandfilmnieuws.nl
2020 was in veel opzichten een slecht jaar voor de wereldwijde bioscoopindustrie. Tijdens de nieuwjaarspresentatie van FDN en de NVBF werd duidelijk dat de recette van Nederlandse bioscopen en filmtheaters met 56% daalde ten opzichte van 2019. In veel andere landen was het verlies echter nog groter.
Zo werd volgens recente cijfers van UNIC en Box Office Mojo in Duitsland, Frankrijk en Spanje rond de 70% minder verdiend aan kaartverkoop. In het Verenigd Koninkrijk en Ierland daalde de recette zelfs met ruim driekwart (76%). Het lijkt er dus op dat de financiële schade in Nederland relatief meevalt. Zo gemakkelijk zit het echter niet in elkaar.
Exacte recettecijfers over 2020 zijn er voor veel landen nog niet, maar onderzoeken van Omdia en Gower Street Analytics laten zien dat de wereldwijde recette in 2020 met minimaal 70% is gedaald. Met name de Verenigde Staten wordt met een verlies van 82% hard geraakt. De bioscopen waren daar gedurende 2020 veelal dicht of slechts op enkele plekken open.
Dit maakt dat de weinige blockbusterfilms die wel uitkwamen (zoals Tenet) maar matig presteerden. Door dit grote verlies was 2020 ook het jaar dat China voor het eerst meer recette realiseerde dan de Verenigde Staten. Normaal gesproken zou een groot keerpunt in de bioscoopgeschiedenis zijn, maar alles moet nu in perspectief worden gezien.
Voordat er conclusies worden getrokken over de verschillen in recette tussen landen is het belangrijk te realiseren dat 2020 geen normaal filmjaar was. Er zijn tal van bijzondere factoren waar bij een dergelijke vergelijking rekening mee gehouden moet worden.
Ten eerste waren de bioscopen in Nederland in 2020 ongeveer vijftien weken gesloten. In veel andere landen, zoals Duitsland en Frankrijk, was dit langer. Ook verschilden de maatregelen tegen het coronavirus per land. Zo gold de mondkapjesplicht in Nederlandse bioscopen enkel wanneer men zich verplaatste, maar niet wanneer men eenmaal in de zaal had plaatsgenomen. In veel andere landen bleef het dragen van een mondkapje ook tijdens de film verplicht.
Daarentegen mochten Nederlandse bioscopen geruime tijd maximaal 30 personen per bioscoopzaal ontvangen (onafhankelijk van het totale aantal zitplaatsen). In andere landen, zoals België, lag dit aantal hoger. Ook speelt het filmaanbod uiteraard een rol. Zo werd Disney’s Mulan alleen in de bioscoop uitgebracht in landen waar Disney+ (nog) niet beschikbaar was. Daarnaast kwam Tenet uit in een periode waarin de bioscopen in sommige landen wel geopend waren (waaronder Nederland), terwijl dat in andere landen (bijvoorbeeld de Verenigde Staten) niet of slechts in geringe mate het geval was.
Dit alles maakt het ingewikkeld om simpelweg te stellen dat Nederland het beter heeft gedaan dan andere landen. Het wachten is op de publicatie van cijfers van landen waar bioscopen juist langer open waren dan in Nederland, zoals Zweden. Daar mochten mensen bijna het gehele jaar naar de film. Dit soort informatie kan helpen de resultaten van Nederland beter in perspectief te plaatsen.